Gelek tevlihevî li ser tiştê ku bi serê Îsmaîl hatiye heye. Tewrat, ku 3500 sal berê ji hêla pêxember Mûsa (AS) ve hatiye nivîsandin, vê yekê ji me re zelal dike. Xwedê soz dabû Îbrahîm (AS) ku ew ê wî pîroz bike û nifşên wî bi qasî qûma li ser peravê zêde bike (li vir binêre). Îbrahîm (AS) di dawiyê de ji her du jinên xwe du kur bi dest xist. Lêbelê, reqabetek di navbera wan de ew neçar kir ku Hacer û Îsmaîl bişîne. Ev reqabet di du qonaxan de çêbû. Qonaxa yekem piştî jidayikbûna Îsmaîl û berî jidayikbûna Îshaq çêbû. Li vir Tewrat li ser vê reqabetê çi dibêje. Ew rave dike ka Xwedê çawa Hacer parast, jê re xuya bû û bereketa xwe da Îsmaîl (AS) çawa.
Hacer û Îsmaîl – Destpêk 16
Jina Avram Serayê jê re zarok neanibû. Lê bi navê Hacer cariyeyeke Serayê ya Misrî hebû. 2 Serayê ji Avram re got: “Xudan zarok nedan min. Here ba cariyeya min. Belkî bi vî awayî ez bibim xweyî zarok.”
Avram bi gotina dengê Serayê kir. 3 Piştî ku Avram deh salan li welatê Kenanê rûnişt, Seraya jina wî Hacera cariyeya xwe ya Misrî anî û da mêrê xwe ku jê re bibe jin.
4 Avram çû ba Hacer û ew bi zaro ma.
Gava Hacer dît ew bi zaro ye, wê destpê kir xatûna xwe biçûk dît. 5 Serayê ji Avram re got: “Ev neheqî ji rûyê te hat serê min. Min cariyeya xwe kir paşila te û gava wê dît ew bizaro ye, wê ez biçûk dîtim. Bila Xudan di navbera min û te de dadger be.”
6 Avram jê re got: “Cariyeya te di destê te de ye. Tu her çi dixwazî pê bike.” Paşê Serayê tadeyî lê kir û Hacer ji ba wê reviya.
7 Milyaketê Xudan Hacer li çolê li ser kaniyekê dît. Ev kanî li ser riya Şûrê bû. 8 Milyaket jê re got: “Ya Hacera cariyeya Serayê! Tu ji ku têyî û bi ku ve diçî?”
Wê got: “Ez ji Seraya xatûna xwe direvim.”
9 Lê milyaketê Xudan jê re got: “Vegere ba xatûna xwe û bindestiya wê bike.” 10 Bi ser de milyaketê Xudan got: “Ezê ziriyeta te wisa pir bikim ku wê kes nikaribe bijmêre.”
11 Milyaketê Xudan berdewam kir û got: “Va ye tu bizaro yî û tê kurekî bînî. Tê navê wî Îsmaîl deynî. Çimkî Xudan tengasiya te bihîst. 12 Wê bibe wekî kerekî hov. Wê li dijî her kesî be û wê herkes jî li dijî wî be. Wê bi birayên xwe re bi dijminatî bijî.”
13 Wê navê Xudanê ku pê re peyivî wiha danî: “Tu ‘Êl-Royî’ yî.” Çimkî wê got: “Ma min li vir bi rastî Yê ku min dibîne dît?” 14 Loma ji wê bîrê re Beêr-Lahay-Royî hat gotin ku diket navbera Qadêş û Beredê.
15 Hacerê ji Avram re kurek anî û navê Îsmaîl lê kir. 16 Gava Hacerê ji Avram re Îsmaîl anî Avram heştê û şeş salî bû.
Destpêk 16:1-16
Em dibînin ku Hacer ji dema ku bi Xudan re peyivî pêxember bû. Wî jê re got ku navê kurê wê Îsmaîl be. Piştre soz da wê ku Îsmaîl dê “pir zêde bibe ku nikaribe were jimartin”. Ji ber vê yekê, bi vê hevdîtin û sozê, ew vegeriya cem xatûna xwe û reqabet rawestiya.
Reqabet Mezin dibe
Lê gava 14 sal şûnda Îshaq ji Sarayê re çêbû, reqabet dîsa dest pê kir. Em di Tewratê de dixwînin ka ev çawa qewimî.
Despêk 21:8-21
8 Kurik mezin bû û di roja ku Îshaq ji şîr hat vekirin de Îbrahîm şahiyek mezin çêkir. 9 Çaxê Sarayê dît kurê ku Hacera Misrî ji Îbrahîm re anîbû bi Îshaq tinazên xwe dike, 10 wê ji Îbrahîm re got: “Cariye û kurê wê bavêje derve. Bila kurê vê cariyeyê nebe hevparê mîrasa kurê min Îshaq.”
11 Ev yek li Îbrahîm pir giran hat. Çimkî Îsmaîl jî kurê wî bû. 12 Lê Xwedê ji Îbrahîm re got: “Tu li ber kurik û cariyeya xwe nekeve. Guhê xwe bide her tiştê ku Sarayê ji te re dibêje. Çimkî wê ziriyeta te bi Îshaq bê naskirin. 13 Ezê kurê cariyeyê jî bikim miletekî, çimkî ew jî, ji ziriyeta te ye.”
14 Îbrahîm serê sibê zû rabû, hinek nan û meşkek av hilda, danî ser milê Hacerê û kurik pê re, ew şand. Hacer çû û demekê li Deşta Beêr-Şevayê geriya.
15 Çaxê av di meşkê de nema, wê kurê xwe kir bin deviyekê 16 û çû, bi qasî avêtina tîrekî dûr ket. Ew rûnişt û got: “Ez nikarim li mirina kurê xwe binêrim.” Paşê bi dengekî bilind giriya.
17 Xwedê dengê kurik bihîst û milyaketê Xwedê ji ezmanan gazî Hacerê kir û got: “Çi bûye Hacer! Netirse, Xwedê dengê kurik ji wê derê bihîst. 18 Rabe, kurik rake û bi destê wî bigire. Çimkî ezê wî bikim miletekî mezin.”
19 Piştre Xwedê çavên Hacerê vekirin û wê bîreke avê dît. Ew rabû, meşka xwe bi avê tije kir û av da kurê xwe.
20 Gava zarok mezin dibû Xwedê pê re bû. Ew li beriyê rûnişt û bû tîravêjekî xurt. 21Ew li Beriya Paranê rûnişt û diya wî ji welatê Misrê jinek jê re anî.
Destpêk 21:8-21
Em dibînin ku Sara (navê wê ji Seraya hatibû guhertin) nikaribû di heman malê de bi Hacer re bijî. Ji ber vê yekê wê daxwaz kir ku Îbrahîm Hacerê berde. Her çend Îbrahîm (AS) dudil bû jî, Xwedê soz da ku ew ê Hacer û Îsmaîl (AS) pîroz bike. Bi rastî, Xwedê dîsa bi wê re axivî. Wî çavên wê vekirin da ku li çolê av bibîne û soz da ku Îsmaîl (AS) dê bibe ‘miletek mezin’.
Paşê dema ku Xwedê Îbrahîm ceriband da ku kurê xwe bike qurban (bingeha Cejna Qurbanê), Tewrat tomar dike ka Îbrahîm çawa Îshaq pêşkêş kir. Ev yek plana Xwedê ya ji bo bereketkirina hemû miletan eşkere kir, ku li vir tê nirxandin.
Mirina Îbrahîm Destpêk 25:8-18
8 Îbrahîmê kalbûyî û ji jiyanê têrbûyî di emrekî dirêj de, ruhê xwe da, mir û gihîşt pêşiyên xwe. 9 Kurên wî Îshaq û Îsmaîl ew li şikefta Maxpêlaya nêzîkî Mamreyê, di zeviya Efronê kurê Soharê Hîtîtî de veşartin. 10 Îbrahîm ew zevî ji Hîtîtiyan standibû. Îbrahîm û jina wî Sara li wê derê hatin veşartin. 11 Piştî mirina Îbrahîm, Xwedê kurê wî Îshaq pîroz û bereket kir. Ew li nêzîkî Beêr-Lahay-Royiyê ma.
12 Qeyda ziriyeta Îsmaîlê kurê Îbrahîm ê ku ji cariyeya Sarayê, Hacera Misrî, ji Îbrahîm re çêbûbû: 13 Li gorî rêza bûyîna xwe, navên kurên Îsmaîl ev in: Nevayotê nixurî, Qêdar, Adbeyêl, Mîvsam, 14 Mîşma, Dûma, Massa, 15 Hadad, Têma, Yetûr, Nafîş û Qêdema. 16 Ev kurên Îsmaîl bûn. Navên duwanzdeh mîrên eşîran li gorî gund û warên wan li wan kiribûn. 17 Bi tevahî, Îsmaîl sed û sî û heft sal emir kir, piştre ruhê xwe da, mir û gihîşt pêşiyên xwe. 18 Kurên Îsmaîl ber bi Aşûrê ve ji Hawîlayê heta Şûra nêzîkî sînorê Misrê bi cih bûn. Ew li rojhilatê cihê malên hemû birayên xwe bi cih bûn.
Destpêk 25:8-18
Îsmaîl bi rastî jî temenekî gelekî dirêj jiya û kurên wî jî bûne serokên 12 eşîran. Xwedê çawa ku soz dabû ew pîrozî kir. Ereb îro jî dibêjin ku bav û kalên wan di ser Îsmaîl re digihîjin Îbrahîm.