Me di gotara berê de ji Pêxember Yêremya (AS) dît ku guneh, di nav tiştên din de, nîşana tîbûna me ye. Her çend em dizanin ku tiştên gunehkar xelet in û dê bibin sedema şermek mezin, tîbûna me dîsa jî me ber bi guneh ve dibe. Pêxember Yêremya (AS) di dawiya serdema Padîşahên Îsraîlê de – tenê berî darizandina Xwedê – di demekê de jiya ku guneh pir bû.
Di dema Pêxember Yêremya (600 BZ – Dilovaniya Xwedê) de, hema bêje hezar sal piştî dayîna Şerîetê ji aliyê Pêxember Mûsa ve, jiyana Îsraîliyan ji hev ketibû. Wan Şerîetê neparastibû û ji ber vê yekê wê bandorên wê wekî miletekî hîs bikirana. Ol hem ji bo Xwedê û hem jî ji bo gelê tî dilşikestî bû. Lê pêxember Yêremya (Dilovaniya Xwedê), qasidê darizandinê, jî peyamek li ser tiştekî hebû … rojekê di pêşerojê de … ew çi bû?
Peyama Yêremya
Gotina Xudan ev e: “Va ye, ew roj tên ku ezê bi Mala Îsraêl re û bi Mala Cihûda re peymaneke nû çêkim.
Wê ev peyman, ne wekî wê peymanê be ku min bi bav û kalên wan re çêkir. Gava min bi destê wan girt û ji welatê Misrê deranî, tevî ku ez mêrê wan jî bûm, wan peymana min xera kir.” Ev e gotina Xudan.
Lê gotina Xudan ev e: “Peymana ku ezê piştî wan rojan bi Mala Îsraêl re çêkim, ev e: Ezê Şerîeta xwe bixim nav wan û li ser dilê wan binivîsim. Ezê bibim Xwedayê wan û wê bibin gelê min.
Wê tu kes êdî hînî bira û cîranê xwe neke û nebêje: ‘Xwedayê xwe nas bike!’ Çimkî ji biçûkan heta mezinan, Wê hemû min nas bikin.” Ev e gotina Xudan. “Çimkî ezê neheqiyên wan bibexişînim û êdî ezê gunehên wan bi bîr neyînim.”
Yêremya 31:31-34
Ji ber vê yekê, gelo peymana yekem têk çû?
Peymana Yekem – Qanûna ku ji hêla Pêxember Mûsa (AS) ve hatibû dayîn – ne ji ber ku Qanûn ne baş bû, têk çûbû. Na, Qanûna Mûsa (û hîn jî) pir baş bû. Lê pirsgirêk ev bû ku Xwedê Qanûn li ser lewheyên kevirî nivîsandibû. Bi tîbûna di dilê xwe de, xelk nekarîbûn guh bidin Qanûnê. Pirsgirêk ne bi tiştê ku Qanûn digot bû, lê bi cihê wê bû. Pêdivî bû ku Qanûn li ser dilê mirovan bihata nivîsandin da ku xelk wê bişopînin, ne li ser lewheyên kevirî. Pêdivî bû ku Qanûn di hundurê mirovan de bihata nivîsandin, da ku ew bikaribin guh bidinê.
Lê gelo ew ji ber ku Cihû bûn di bicihanîna Şerîetê de têk çûn? Gelek kes, ji ber gelek sedeman, zû sûcdarê Cihûyan ji bo têkçûnên wan dikin. Lê di vê xalê de, dê baş be ku em pêşî xwe lêkolîn bikin. Axir, di Roja Qiyametê de em ê tenê li ber Xwedê ji bo têkçûn û serkeftinên xwe bersiv bidin, em ê xema mirovên din nexwin.
Peymana Nû Şerîetê di hundirê me de dinivîse
Dema ku hûn jiyana xwe dinirxînin, gelo hûn hîs dikin ku hûn Şerîetê diparêzin? Gelo ew di dilê we de hatiye nivîsandin da ku hûn xwedî hêza guhdanê bin? Ger hûn hîs dikin ku hûn Şerîetê wekî ku tê xwestin diparêzin, dibe ku hûn bixwazin kirinên xwe di ber çavan re derbas bikin li gorî hînkirinên Îsa Mesîh (AS) Pêxember (AS) bifikirin. An jî ji bo we mîna Îsraîliyan di roja Yêremya de bû? Ku Şerîet baş e – lê ew bi tenê li ser tabletên kevirî hatiye nivîsandin bêyî ku hêza guhdanê bide we? Pîvana ku me ji Mûsa Pêxember (AS) fêr bû bi bîr bînin. Têrê nake ku meriv pir caran piraniya şerîetê bişopîne. Divê em her dem guh bidin hemîyan.
Eger hûn difikirin ku hûn bi awayekî ji Şerîetê kêmasiyê dilîzin û ji ber hin kirinên xwe şerm dikin, cesaret bigirin. Xwedê, di peyama jorîn de, bi Rehma xwe sozek din daye, ji Peymana Nû ku dê di pêşerojê de ji ya Pêxember Yêremya (AS). Ev Peyman dê cuda be ji ber ku şert dê di ‘di hundir’ de di nav gelê vê Peymana Nû de werin nivîsandin, û dê wan şiyana jiyana li gorî fermanên wê bide.
Lê bala xwe bidinê ku ev Peymana nû xuya dike ku ji bo ‘mala Îsraîl’ – Cihûyan – ye. Em çawa vê yekê fêm bikin? Wisa xuya dike ku gelê Cihû carinan di rewşên herî xirab û carinan jî di rewşên herî baş de ne.
Peyameke din – ji Îşaya (AS)
Li vir pêxemberê din ê mezin ê Zebûrê, Îşaya (yê ku pêxemberîtiya hatina Mesîh ji keçikekê kir – dilovaniya Xwedê) pêxembertiyek din hebû ku bi vê pêxembertiya Îrmiya (dilovaniya Xwedê) ve girêdayî ye. Her çend van her du pêxemberan 150 sal ji hev dûr jiyane (wekî ku hûn dikarin di Demjimêrê ya jêrîn de bibînin) û ji ber vê yekê hevdu nas nedikirin jî, ji hêla Xwedê ve peyam hatin dayîn ku ew qas hevûdu temam dikin ku em dikarin bizanin ku peyamên wan ji Xwedê derketine.
Îşaya jî li siberojê dinihêrî û behsa hatina Xulamekî dikir. Va ye kehaneta ku wî kiriye:
Niha Xudan dibêje.
Yê ku di zik de şikil daye min û ez kirim xulamê xwe
ku Yeqûb bi şûn de bînim ba wî û Îsraêl li ber wî bicivînim –
çimkî di çavê Xudan de ez birûmet im û Xwedayê min bû hêza min–
6 wiha dibêje:
“Tê bibî xulamê min
Ku ne tenê eşîrên Yeqûb ji nû ve li cihê wan danî
Û Îsraîliyên saxmayî bi şûn ve anî,
Lê ezê te ji miletan re bikim ronahî
Ku rizgariya min bigihîje binê dinyayê!”
Îşaya 49:5-6
Bi gotineke din, ev xulamê ku were dê xilasiya Xwedê ji gelê Cihûyan bigihîne miletên din (ango ne-Cihûyan) da ku xilasî bigihîje dawiya dinyayê. Ev xulamê ku were kî bû? Ew ê çawa vî karî bikira? Û pêxemberîtiya Yêremya ya Peymana Nû ya ku di dilê me de hatiye nivîsandin, ne li ser keviran, dê çawa bi cih were? Em li bersivên (ew li wir in!) di pêxembertiyên din ên Zebûr de digerin.